A ideoloxía, canto máis silenciosa, máis efectiva, porque nin sequera pódese denunciar. Distorsiona a realidade ocultándoa, envolvéndoa no manto da invisibilidade, facendo imposible distinguir os perfís das cousas. Por iso é polo que a historia consista, polo menos en certa medida, en poñer nomes ás cousas, tanto ás que poden sinalarse co dedo como, sobre todo, ás que non poden sinalarse porque forman parte da trama da nosa realidade social, non do mundo físico.

Adela Cortina

Nun mundo onde a beleza da diversidade e a riqueza das historias humanas deberían ser o centro de atención, xorde unha palabra que desvela un aspecto sombrío da nosa sociedade: aporofobia. Acuñada pola filósofa Adela Cortina, esta palabra encerra a aversión cara aos menos afortunados, unha realidade que arroxa luz sobre a brecha entre as oportunidades e a formación de círculos sociais herméticos.

Imaxine un escenario onde as oportunidades flotan no aire como follas douradas nun outono radiante, pero só uns poucos poden alcanzalas. A aporofobia, esa mirada de desdén cara aos menos afortunados, socava a esencia mesma da humanidade. Maniféstase non só en xestos e palabras, senón tamén no tecido das nosas sociedades, onde os círculos sociais pechados definen o acceso a empregos, información e oportunidades.

Pericles, o sabio estadista ateniense, proclamou: «Entre nós, a riqueza representa a oportunidade de actuar, e non unha escusa para ser soberbios». Estas palabras resoan coa verdade universal de que a riqueza debería ser unha porta cara á acción, cara á construción de pontes entre individuos, en lugar dun muro que divide e separa.

As cidades pequenas, coas súas encantadoras paisaxes e comunidades íntimas, a miúdo son o crisol da aporofobia, o nepotismo e as aparencias. Neste escenario, o nepotismo pode emerxer como unha sombra persistente, onde os lazos familiares abren portas que deberían ser accesibles para todos. As aparencias, como unha capa brillante e enganosa, poden ocultar as loitas internas e a verdadeira esencia das persoas. E no medio destas dinámicas, o cuestionamiento constante de «e logo ti de quen vés sendo?» ou «a que colexio vas/fuches?» convértese nunha cuestión que define as traxectorias de vida.

Con todo, na penumbra destes desafíos, tamén atopamos a faísca da esperanza. A aporofobia en cidades pequenas non é un canellón sen saída, senón un chamado á acción. É unha invitación para forxar unha nova narrativa baseada na empatía e a apertura. Cando recoñecemos a toxicidade dos círculos sociais herméticos formados desde a infancia en colexios concertados ou privados, podemos emprender o camiño da transformación.

Nesta travesía cara á empatía e a equidade, podemos reconstruír o tecido social das nosas comunidades. Podemos traballar xuntos para abrir as portas das oportunidades e derrubar as barreiras que perpetúan a aporofobia. Ao facelo, creamos un espazo onde cada individuo pode florecer sen importar a súa orixe ou status. Nesta nova narrativa, a riqueza convértese nun vehículo para a acción colectiva, para a construción dun mundo onde as historias humanas entrelácense sen medo nin prexuízo.

En resumo, a aporofobia é un chamado á acción, unha oportunidade para transformar as nosas cidades pequenas en bastións de inclusión e empatía. Ao abrazar a diversidade e romper os círculos herméticos, podemos construír un mundo onde as oportunidades non sexan un privilexio, senón un dereito. Un mundo onde as palabras de Pericles convértanse nun faro que guíe a nosa procura dunha sociedade máis xusta e equitativa.